
داروسازی فقط اون میز شیشهای داروخانه و دادن دارو به بیمار نیست! این رشته در واقع ترکیبیه از علم، تحقیق و خدمت به آدمها.
دانشجوی داروسازی یاد میگیره داروها چطور ساخته میشن، تو بدن چه اثری میذارن و حتی چطور میشه داروهای جدید برای بیماریهای مختلف طراحی کرد. یعنی اگه همیشه به شیمی و زیست علاقه داشتی و دلت میخواست توی درمان آدمها نقش داشته باشی، داروسازی میتونه یه انتخاب فوقالعاده باشه.
از کار توی داروخانه و مشاوره دادن به بیمارا گرفته تا فعالیت در صنعت داروسازی و تحقیق روی داروهای نوین، همه اینا جزو مسیرهای شغلی جذاب این رشتهست. خلاصه بگم؛ داروسازی فقط یک رشته دانشگاهی نیست، بلکه یه دنیای پر از فرصت و ماجراجوییه که میتونه آیندهت رو بسازه.
رشته داروسازی یک دکترای عمومی یا حرفهای محسوب میشود و معمولاً مدت تحصیل آن حدود ۵/۵ تا ۶ سال است. دانشجویان باید بین ۲۱۰ تا ۲۴۰ واحد درسی را بگذرانند. نکته جالب این است که بعد از گذراندن حدود ۱۸۰ واحد، با گرفتن نامه از دانشگاه میتوانند وارد بازار کار شوند و تجربه عملی کسب کنند.
پس از پایان تحصیل، فارغالتحصیلان موظف به گذراندن ۲ سال طرح اجباری در مناطق محروم هستند. برای پسران هم این بخش میتواند معادل دوران سربازیشان حساب شود، بنابراین از این نظر نگرانی خاصی وجود ندارد.
این رشته سرشار از مطالب حفظی و مفهومی در زمینههای شیمی و زیستشناسی است. البته جای نگرانی برای کسانی که در شیمی ضعف دارند وجود ندارد؛ چراکه دروس از پایه آموزش داده میشوند. با این حال باید در نظر داشت که شیمی همیشه همراه مسیر داروسازی خواهد بود.
در دو سال اول، بیشتر دروس عمومی و پایه ارائه میشود؛ دروسی که اغلب بین پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی مشترک هستند، مثل ایمنیشناسی، باکتریشناسی و…. اما از سال سوم، دانشجو با مباحث تخصصیتر مثل فارماسیوتیکس (علوم داروسازی)، فارماکولوژی (علم اثر داروها) و سایر دروس جذاب این رشته آشنا میشود.
از ترم هفتم به بعد هم کارآموزیها آغاز میشوند و دانشجو بهطور رسمی وارد جامعه داروسازی میشود. این کارآموزیها معمولاً در داروخانهها، بیمارستانها یا کارخانههای داروسازی انجام میگیرد و فرصت بسیار خوبی است تا دانشجو با محیط واقعی کار و مسئولیتهای حرفهای داروساز آشنا شود.
بعد از پایان دوره تحصیل، یکی از رایجترین مسیرها برای داروسازان، تأسیس داروخانه است. برای گرفتن مجوز داروخانه، نیاز به امتیاز وجود دارد؛ هرچه شهر بزرگتر و پرجمعیتتر باشد، امتیاز بیشتری لازم است. دانشجویان میتوانند با انتخاب محل طرح خود در شهرهای محروم، امتیاز بالاتری کسب کنند. علاوه بر این، وزارت بهداشت برای تأسیس داروخانه وامهایی هم در نظر گرفته است که مسیر شروع کار را آسانتر میکند.
البته همه فارغالتحصیلان الزاما به سمت تأسیس داروخانه نمیروند. برخی ترجیح میدهند بهصورت شیفتی در داروخانهها مشغول به کار شوند. در حال حاضر، تعرفه ساعتی کار داروساز در داروخانهها حدود ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است (این رقم بسته به شهر ممکن است کمی متفاوت باشد) و درآمد ماهانه معمولاً از حدود ۶۰ میلیون تومان به بالا شروع میشود.
به جز داروخانه، مسیر جذاب دیگری هم وجود دارد: ورود به صنعت داروسازی. این حوزه دنیای گستردهای از تحقیق، نوآوری و پیشرفت علمی است؛ جایی که داروسازان میتوانند در تولید داروهای جدید، کنترل کیفیت یا حتی بخشهای مدیریتی و تحقیقاتی کارخانهها نقش مهمی داشته باشند.
شاید خیلی وقتها از زبان مردم شنیده باشید که میگویند «رشته داروسازی اشباع شده». اما واقعیت این است که متخصصان این حوزه اصلاً این حرف را تأیید نمیکنند. داروسازی هنوز هم ظرفیتهای زیادی برای پیشرفت دارد و بهخصوص در کشور ما نیاز به داروسازان توانمند و باسواد کاملاً احساس میشود.
اگر شما بهعنوان یک دکتر داروساز با دانش و مهارت کافی وارد جامعه شوید، میتوانید به موقعیتها و درجات شغلی بالایی دست پیدا کنید. چه در حوزه داروخانه، چه در صنعت و چه در بخشهای پژوهشی و مدیریتی، همیشه جا برای رشد و پیشرفت وجود دارد.
در واقع این حرفها بیشتر برای ناامید کردن دانشآموزان و دور کردن آنها از این رشته مطرح میشود. واقعیت این است که هر رشتهای اگر بدون علاقه و پشتکار انتخاب شود، ممکن است بیثمر به نظر برسد. اما کسی که با انگیزه و دانش وارد داروسازی شود، همیشه جایگاه ویژهای برای خودش پیدا خواهد کرد.
بنابراین اگر به این حوزه علاقه دارید، به شایعات و دلسردکنندهها توجه نکنید. آینده داروسازی به دست افرادی ساخته میشود که با عشق، تلاش و سواد واقعی وارد میدان میشوند.
در بسیاری از کشورها بهخصوص اروپایی و کانادا، همچنان نیاز به داروسازان متخصص وجود دارد. این یعنی اگر به مهاجرت و ادامه تحصیل یا کار در خارج از کشور فکر میکنید، این رشته میتواند فرصتهای ارزشمندی برایتان ایجاد کند.
حتی برخی کشورهای عربی نیز طی سالهای اخیر بهطور رسمی فراخوان جذب دکتر داروساز دادهاند. معمولاً در ابتدای ورود، شما مدتی به عنوان دستیار داروساز فعالیت میکنید و پس از آن میتوانید بهطور مستقل وارد بازار کار شوید.
داروسازی بالینی،فارماکوگنوزی، فارماسیوتیکس، نانوفناوری دارویی، رادیوفارمسی، بیوتکنولوژی دارویی، سم شناسی و شیمی دارویی
شیمی دارویی"Pharmaceutical Chemistry "
متخصصان این رشته به خوبی بر دانش شیمی به ویژه شیمی آلی مسلط میشوند،به خوبی میتوانند واکنش ها و ساختار ترکیبات شیمیایی را بررسی و تحلیل کنند.
از طرف دیگر بتوانند بین این ساختار هاو عملکرد آنها در بدن ارتباط برقرار کنند.
فارماکوگنوزی"Pharmacognosy"
در این رشته، متخصصان با شناسایی گیاهان دارویی و بررسی اجزای فعال آنها، دانش لازم برای استخراج، شناسایی و استفاده از ترکیبات دارای خاصیت درمانی را به دست میآورند.
سمشناسی"Toxicology"
در این رشته، متخصصان با انواع ترکیبات و عناصر سمی ـ چه دارویی و چه غیردارویی ـ که ممکن است انسان در معرض آنها قرار گیرد، آشنا میشوند.
آنها به بررسی علائم ناشی از مسمومیتها و روشهای سمزدایی میپردازند و همچنین با انجام آزمایشهای in vivo و in vitro، نقش مهمی در مطالعات داروشناسی پیشبالینی و ارزیابی ایمنی داروها پیش از ورود به مراحل clinical trials ایفا میکنند.
داروشناسی "Pharmacology"
در این رشته، دانشجویان با جدیدترین روشهای تعیین دوزهای مؤثر داروها و بررسی مکانیسم اثر آنها آشنا میشوند.
متخصصان داروشناسی دانش عمیقی در زمینهٔ اثرات درمانی، عوارض جانبی و تداخلات دارویی دارند و نقش مهمی در طراحی و توسعهٔ داروهای جدید ایفا میکنند.
فارماسیوتیکس "Pharmaceutics"
در این رشته تخصصی، هدف اصلی تبدیل مادهٔ مؤثرهٔ دارویی به شکلهای دارویی قابل مصرف برای انسان است.
دانشجویان با روشهای ارزیابی کیفیت فرمولاسیونهای دارویی، سامانههای نوین و پیشرفتهٔ دارورسانی، شرایط بهینهٔ نگهداری و بستهبندی داروها، و مدلهای ارزیابی ویژگیهای فارماکوکینتیکی داروها در بدن انسان آشنا میشوند.
داروسازی بالینی "Clinical pharmacy "
دانشآموختگان این رشته، دانش و مهارتهای لازم برای ارائهٔ خدمات و مراقبتهای دارویی (Pharmaceutical Care) در مراکز بیمارستانی و بخشهای بالینی را کسب میکنند.
دستیاران این دوره تخصصی توانایی برقراری ارتباط مؤثر با بیمار و تیم درمان، پایش اثرات و عوارض داروها در بیماران، شناسایی تداخلات رایج و مهم دارویی (از جمله تداخلات دارو–دارو، دارو–غذا و دارو–بیماری)، و همچنین مهارت تنظیم دوز مناسب داروها را در طول دورهٔ آموزش خود فرا میگیرند.
بیوتکنولوژی دارویی "Pharmaceutical Biotechnology "
در این رشته، دانشجویان با بهرهگیری از علوم سلولی–مولکولی، میکروبیولوژی و ژنتیک، دانش و مهارت لازم برای تولید مواد مؤثرهٔ دارویی در مقیاس صنعتی را به دست میآورند.
در این شاخه، از میکروارگانیسمهایی مانند باکتریها و قارچها برای تولید داروهای نوترکیب، واکسنها و سایر فرآوردههای زیستی مؤثر در پیشگیری و کنترل بیماریها استفاده میشود.
داروسازی هستهای یا رادیوفارمسی"Nuclear Pharmacy"
متخصصان این رشته رادیوداروها، روشهای شناسایی و سنجش آنها، روش تولید رادیوداروها و كاربرد آنها در تشخیص، درمان و یا پیشگیری از بیماریها را فرا میگیرند.
همچنین با تکنولوژی های پیشرفته با رادبوایزوتوپ ها آشنا میشوند.
اقتصاد و مدیریت دارو "Pharmaceutical and Administration Pharmacoeconomics"
در این رشته، متخصصان با اصول مدیریت و اقتصاد دارو آشنا میشوند و میکوشند تا با شناسایی و حل مشکلات نظام دارویی کشور، به بهینهسازی استفاده از منابع مالی و ارتقای کیفیت خدمات نظام سلامت کمک کنند.
نانوفناوری دارویی "Pharmaceutical Nanotechnology"
در طول این دوره، دانشجو با مباحث گوناگونی از جمله بیولوژی سلولی مولكولی پیشرفته، نانوبیو مواد، كشت سلول و بافت، نانودارو، فارماكوكینتیك پیشرفته و ژن درمانی آشنا خواهد شد که بتواند به کشور در تولید محصولات نانوزیست فناوری کمک کند.
در پایان میتوان گفت آیندهٔ داروسازی پر از فرصت و پیشرفت است. این رشته همیشه در حال رشد است و هر روز راههای تازهای برای ساخت داروها، درمان بیماریها و کمک به مردم پیدا میشود.